ΣΥΝΩΜΟΤΙΚΗ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ

Δημοσιεύτηκε στο Entêtement 

Φεβρουάριος 2022

«Φτωχή ψυχή, κουρασμένη και φτιασιδωμένη

περιπλανιόμαστε μεσ’ την οχλοβοή των δρόμων

αναλωμένοι από μια ζωή που δεν τη ζούμε.»

Τσέζαρε Παβέζε

Ζούμε σε μια από τις πιο καταπιεστικές εποχές, αυτό το ξέρουμε όλοι. Βρισκόμαστε κάτω από την απόλυτη κυριαρχία του καπιταλισμού και όλων των καταστροφών του, προφανώς, κάτω από την απόλυτη κυριαρχία της δημοκρατίας και του ολοκληρωτισμού της, προφανώς, κάτω από την απόλυτη κυριαρχία των εργαλείων και των τεχνικών της προπαγάνδας, προφανώς, κάτω από την απόλυτη κυριαρχία των μηχανισμών ελέγχου ολοένα αυξανόμενων, προφανώς. Ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν σε τέτοιο βαθμό έρμαια της αλλοτρίωσης όσο σήμερα. Ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν σε τέτοιο βαθμό έρμαια της χειραγώγησης και της προπαγάνδας όσο σήμερα. Ποτέ άλλοτε στην ιστορία δεν συνέβη μια τέτοια καθυπόταξη σωμάτων και ψυχών με τόσο αποτελεσματικό τρόπο. Όλα όσα υποφέρουμε εδώ και δυό χρόνια δεν είναι παρά μόνο η ενίσχυση μιας ιστορικής διαδικασίας. Αυτό μας βυθίζει σε μια κατάσταση ανημπόριας ενάντια σ’ ένα κόσμο που δεν σταματάει να μας εξουσιάζει, μια αυτοκρατορία, μια κυριαρχία της οικονομίας που ποτέ δεν ήταν τόσο τιτάνια. Τα σώματά μας, απέναντι σε τόσες επιθέσεις, γίνονται ολοένα και πιο αδύναμα, η όραση μας ελαττώνεται παραμορφωμένη απ’ όλα αυτά τα τεχνητά φώτα, από τις ώρες που περνάμε μπροστά στους υπολογιστές μας.  Καθεμία από τις αισθήσεις μας επηρεάζεται και καταστρέφεται από κάθε είδους ρύπανση που δέχεται, κάθε όργανο του σώματός μας καταστρέφεται από όλες αυτές τις σκατοτροφές που τρώμε, αποδυναμωνόμαστε από αυτόν τον κόσμο που έχτισαν για να μας κρατούν υποτελείς.  Η μνήμη μας φθίνει επίσης, εξασθενεί καταπονημένη από όλες αυτές τις οθόνες και τα δεδομένα που μας κατακλύζουν καθημερινά, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να θυμηθούμε συγκεκριμένες αναμνήσεις, τόσο πολύ που παρασιτούμε σε χιλιάδες ασήμαντες και ηλίθιες πληροφορίες. Και πώς να μην μιλήσουμε, δικαίως, για την ίδια μας τη νόηση, τις σκέψεις μας που κι αυτές επίσης προσπαθούμε να αποικίσουμε, και συνεπώς, την ίδια μας τη γλώσσα που και αυτή φτωχαίνει ολοένα και περισσότερο. Εξίσου υποφέρει και η ψυχή μας. Η συνεχής απομείωση της γλώσσας μας δηλώνει από μόνη της τη συμφορά που μας βρήκε. Το κεφάλαιο έχει επενδύσει στο σώμα και το μυαλό μας, προσπαθεί να καταστρέψει το πρώτο προσποιούμενο ότι το προστατεύει και να διαφθείρει το δεύτερο κατά τα γούστα του. Αυτό ήταν το τελευταίο έδαφος για να κατακτηθεί και τα καταφέρνει θαυμάσια. Ποτέ δεν ήμασταν τόσο απαισιόδοξοι όσο σήμερα τη στιγμή μιας παγκόσμιας πανδημίας και των συνέπειών της στο επίπεδο της ασφάλειας, που δυσκολευόμαστε να αντιμετωπίσουμε σοβαρά. Συνειδητοποιούμε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε μέσα σε ένα περιβάλλον που μας κάνει τόσο αδύναμους.  Η υποταγή βλάπτει και εξασθενεί με τρόπο συνεχή, αυτός είναι ένας από τους σκοπούς της. Εξαναγκασμένοι να ζούμε σ’ ένα κοπάδι, κινδυνεύουμε να αναμειχθούμε με αυτό. Οι ψυχές μας δεν είναι αιωνίως στεγανές. Εξαναγκασμένοι να ζούμε σ’ ένα περιβάλλον που είναι αμιγώς εχθρικό από κάθε άποψη, μπορεί να καταλήξουμε να το αποδεχτούμε, είτε, στη χειρότερη περίπτωση να το εκτιμούμε.

Ίσως να πρέπει λοιπόν, για να μην βουλιάξουμε τελείως και καταντήσουμε μαλάκες, να σκεφτούμε τη συνωμοσία στρατηγικά ως το διαθέσιμο μέσο προκειμένου να συνεχίσουμε να ζούμε. Είναι σίγουρο ότι παρ’ όλα αυτά, οι επιθυμίες μας, τα συναισθήματά μας, ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τον κόσμο, μας επιτρέπει πάντα να αντιλαμβανόμαστε το φριχτό παρόν. Ωστόσο, μόνοι ενάντια σε όλα αυτά είμαστε ολοένα και περισσότερο παγιδευμένοι μέσα στον ίδιο μας τον εαυτό. Αυτοκαταστροφή. Και εξακολουθούμε να είμαστε ευάλωτοι. Την ώρα που σχεδόν τίποτα δε συμβαίνει ώστε ν’ αντισταθούμε στον παλιό κόσμο που δεν παύει, βρώμικα, να εισβάλλει στο σώμα και το μυαλό μας, θα πρέπει να βρούμε το στοιχειώδες θάρρος να ανακαλύψουμε ξανά τους εαυτούς μας στη χαρά των όντων που καταλαβαίνουν το ένα το άλλο, που επικοινωνούν και θα μάθουν ν’ αγαπιούνται για να ορθώσουν το ανάστημά τους.  Communismus der geister.* Την ώρα που καθημερινά αντιλαμβανόμαστε την απόλυτη ανημπόρια μας, αλλά κυρίως την ώρα που μας συγκροτούν οι μεταφυσικοί μας ακρωτηριασμοί, αυτό θα έχει τουλάχιστον το πλεονέκτημα να μας επιτρέψει να χτίσουμε αντιστάσεις μέσα από την παγίωση κοινών σκέψεων αντινομικών προς εκείνες της οικονομίας. Αυτό θα μας επιτρέψει να κερδίσουμε βάθος ώστε να αντιπαρατεθούμε και να αντισταθούμε εναντίον των εχθρών της ίδιας της καρδιάς και της ψυχής μας. Αυτό θα μας επιτρέψει να επιβεβαιώσουμε και να συγκροτήσουμε μια αλήθεια. Να ξεκινήσουμε από το μόνιμα κοινό αίσθημα απόρριψης, μίσους γι’ αυτόν τον κόσμο, προκειμένου να επιβεβαιώσουμε τις αλήθειες αυτού που εμείς επιθυμούμε. Φαίνεται προφανές, ωστόσο σ΄έναν κόσμο όπου τα πάντα πλέον είναι πληροφοριακά και σχετικά, το να βρούμε τη δύναμη και το ψυχικό σθένος να διακηρύξουμε «όχι, αυτό είναι ψευδές, διότι εγώ προτιμώ κάτι άλλο για αληθινό», μας γεμίζει με ευδαιμονία (και κομμουνισμό). Το σημερινό κομμουνιστικό αίτημα είναι βέβαιο ότι μας ενθαρρύνει να συνωμοτήσουμε για το μικρό, αν και ευγενές, καθήκον να σώσουμε τουλάχιστον την ψυχή μας. «Αυτό που πρόκειται να κάνουμε αναγκαστικά θα είναι ελάχιστο, αόρατο, πιθανόν γελοίο, αν όμως αρνηθούμε την πρόθεση να το πράξουμε, είναι προτιμότερο να μπούμε τώρα αμέσως στον τάφο ή να έχουμε το κουράγιο να παραδεχτούμε ότι περάσαμε στην πλευρά του αντιπάλου». (Μωρίς Μπλανσό)

*Κομμουνισμός των πνευμάτων, αναφορά σε αμφισβητούμενο, ανολοκλήρωτο, νεανικό έργο του Χαίλντερλιν.

Απόδοση στα ελληνικά Μάρτιος 2023

Τηλέμαχος Δουφεξής Αντωνόπουλος